نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عادل رسولی ¹
• مهران مقصودی ²
• ابوالقاسم گورابی ³

¹ دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، ایران

² استاد ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران، ایران

³ دانشیار ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران، ایران

چکیده

جزیره قشم با مساحت1486کیلومترمربع است که در انتهای جنوب­شرقی کمربند زاگرس، در حاشیه غربی تنگه هرمز واقع است. به نظر می رسد با توجه به موقع زمین­ساختی آن،  بتوان به کمک شاخص­های تکتونیک حوضه، تأثیرات نوزمینساختی و دینامیک گسل‌ها بر مورفوتکتونیک، جزیره را ارزیابی کرد. بر این اساس این پژوهش با بهره­مندی از تصاویر ماهواره­ای، نقشه­های زمین ­شناسی، عکس­های هوایی، و مدل رقومی ارتفاعی(30 متر) در قالب نرم­افزارهای مختلف، اقدام به استخراج و محاسبه 5 شاخص؛ قرینگی یا عدم تقارن آبراهه (AF)، شاخص شکل حوضه(BS)، شاخص تقارن توپوگرافی عرضی(T)، و شاخص پیچناکی رودخانه (S) و ارزیابی مجموع آنها در قالب مدل (IAT)، شاخص ارزیابی سطح فعالیت تکتونیکی در حوضه کرده است. نتایج حاصل بیانگر دینامیک و پویایی نسبی زمینساختی متفاوت جزیره است. همچنین براساس شاخص IAT از 44 زیرحوضه تعداد26 مورد در کلاس تکتونیکی خیلی زیاد و زیاد واقع شده و در غرب جزیره به دلیل منطبق بودن با تعداد گسل­های بیشتر تکتونیک فعال بیشتر مشاهده می­گردد.

کلیدواژه‌ها

• جزیره قشم
• گسل
• تکتونیک
• حوضه آبریز
• شاخص مورفوتکتونیک

موضوعات

• محیط های رسوبی، دیرینه ژئومورفولوژی
• نئوتکتونیک و گسل ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of active tectonics based on geomorphological and morpho-tectonic analysis of the basin (case study: Qeshm Island)

نویسندگان [English]

• Adel Rasooli ¹
• Mehran Maghsoudi ²
• Aboulghasem Gorabi ³

¹ PhD. student of Geomorphology, Faculty of Planning and Environmental Sciences, Tabriz University, Iran

² Professor of Geomorphology, Faculty of Geography, University of Tehran, Iran

³ Associate Professor of Geomorphology, Faculty of Geography, University of Tehran, Iran

چکیده [English]

Qeshm Island, with an area of ​​1,486 square kilometers, is located at the southeastern end of the Zagros Belt and at the western end of the Strait of Hormuz. Since the tectonic era, it seems possible to assess the influence of neotectonics and fault dynamics on island morpho-tectonic deformation using basin tectonic indicators. In this research, five indicators are extracted and calculated using satellite images, geological maps, aerial photographs, and a digital elevation model (30 meters) using various software. The smoothness and asymmetry of waterways (AF), watershed shape index (BS), cross-topographic symmetry index (T), river meandering index (S) and their comprehensive evaluation are evaluated in model form (IAT)). It is an index to evaluate the degree of tectonic deformation in the basin, and the obtained results indicate the relative dynamics of various tectonic deformations on the island. Furthermore, based on the IAT index, 26 of the 44 subbasins belong to a very high tectonic layer, consistent with the number of faults, so more active tectonic deformation is observed in the western part of the island.

کلیدواژه‌ها [English]

• Qeshm Island
• fault
• tectonics
• watershed
• morphotectonic index